Συμμετοχικό Εργαστήριο UP2030 “Από το όραμα στα βήματα υλοποίησης”

Την Τετάρτη 3 Απριλίου 2024, πραγματοποιήθηκε το εργαστήριο συμμετοχικού σχεδιασμού με τίτλο “Από το όραμα στα βήματα υλοποίησης” για την περιοχή του Διοικητηρίου που είναι και η πιλοτική περιοχή του έργου UP2030 – HORIZON EUROPE

Συνδιοργανωτές του εργαστηρίου ήταν το Γραφείο Αστικής Ανθεκτικότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης και η ΜΑΘ ΑΕ ΑΟΤΑ.

Σκοπός του εργαστηρίου ήταν οι καταγραφή κάποιων προτεινόμενων δράσεων από τους κάτοικους της περιοχής προκειμένου η περιοχή του Διοικητηρίου να γίνει μια γειτονιά υγιής, φιλική, πράσινη, προσιτή, προσβάσιμη, ανθεκτική, κλιματικά ουδέτερη.

Το εργαστήριο ξεκίνησε με την παρουσίαση του έργου και των στόχων του και συνεχίστηκε με την παρουσίαση των αναγκών και των εμποδίων που αντιμετωπίζει η περιοχή, του οράμαστος και των στόχων έτσι όπως αυτά καταγράφηκαν στις προηγούμενες φάσεις του έργου, στα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα Μάρτιος – Νοέμβριος 2023.

Οι τομείς που μελετήθηκαν και αναλύθηκαν διεξοδικά κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου ήταν η “Διαχείριση των απορριμμάτων”, οι “Πράσινοι χώροι” και η “Βιώσιμη Κινητικότητα”. Οι συμμετέχοντες εργάστηκαν σε τρεις ομάδες, κατέγραψαν δράσεις που μπορούν να υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτών των τομέων και να εφαρμοστούν στην περιοχή και τις κατέταξαν σε βραχυπρόθεσμες (0-1 έτη), μεσοπρόθεσμες (1-3 έτη), μακροπρόθεσμες (3-6 έτη).

Βιώσιμη Κινητικότητα

Σχετικά με την επίτευξη της βιώσιμης κινητικότητας οι δράσεις αφορούσαν την βελτίωση της σύνδεσης της περιοχής του Διοικητηρίου με ΜΜΜ, την εξασφάλιση της ελεύθερης και ασφαλούς διέλευσης των πεζών, την προώθηση της ποδηλατικής κίνησης, την ευαισθητοποίηση των πολιτών και την εμπλοκή τους σε διαδικασίες διαβούλευσης και γενικότερα την προώθηση της ήπιας κυκλοφορίας.

 Διαχείριση απορριμμάτων

Στην αποδοτικότερη διαχείριση των απορριμμάτων ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην προώθηση και υιοθέτηση της κομποστοποίησης σε ιδιωτικούς και κοινόχρηστους χώρους, στην ανακύκλωση και στην κυκλική οικονομία. Η διαχείριση των αποβλήτων από καταστήματα και επιχειρήσεις της περιοχής επίσης αναγνωρίστηκε ως απαραίτητη δράση για την επίτευξη του θεματικού στόχου. Τις δράσεις αυτές ενίσχυσαν το σήμα “πράσινης” γειτονιάς, η δημιουργία πράσινου σημείου και η ίδρυση repair cafe/ makers space.

 Πράσινοι χώροι

Η ενίσχυση του πρασίνου της περιοχής και η αύξηση των φυσικών στοιχείων στη γειτονιά εστίασε επίσης στην δημοτική αλλά και ιδιωτική πρωτοβουλία. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση σε συνδυασμό με πρακτική εφαρμογή φυτεύσεων αποτελούν και εδώ βασικά συστατικά για επιτυχημένες εφαρμογές. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου τομεακού στόχου προτάθηκαν και συγκεκριμένες χωρικά εντοπισμένες παρεμβάσεις.

Οι προτεινόμενες δράσεις στην συνέχεια ομαδοποιήθηκαν και οι παρευρισκόμενοι κλήθηκαν στη συνέχεια να ψηφίσουν και να προτεραιοποιήσουν τις δράσεις που θεωρούν ως τις πιο σημαντικές. Οι 6 που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους (2 από κάθε τομέα) αναλύθηκαν στη συνέχεια διεξοδικά. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε ομάδες 3-6 ατόμων και προσδιόρισαν τα βήματα (υπό-δράσεις) που πρέπει να ακολουθηθούν προκειμένου να φτάσουμε στην υλοποίηση της κάθε δράσης, τα πιθανά εμπόδια και τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουμε κατά τη διάρκεια εξέλιξης αυτών των δράσεων και τις στρατηγικές υπέρβασης των πιθανών προβλημάτων.

Για την επίτευξη του θεματικού στόχου “Βιώσιμη Κινητικότητα” οι δυο επικρατέστερες δράσεις ήταν η επέκταση του δικτύου πεζόδρομων και ποδηλατόδρομων. Για την επέκταση του δικτύου των πεζόδρομων η σειρά των βημάτων που προτάθηκαν από τους συμμετέχοντες ήταν η ιεράρχηση των οδών και η αξιολόγηση της προσβασιμότητάς τους, η μετατροπή κάποιων από αυτές σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας, η διαχείριση της στάθμευσης και ο έλεγχος των φορτοεκφορτώσεων.  Για το δίκτυο των ποδηλατοδρόμων αναφέρθηκε πως πριν από οποιαδήποτε δράση πρέπει να προηγηθεί η αποδελτίωση του ΣΒΑΚ και να πραγματοποιηθεί διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της περιοχής. Ο σχεδιασμός ποδηλατοδρόμων για την περιοχή θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένος και να συνδέεται με πράσινες παρεμβάσεις. Οι πιλοτικές παρεμβάσεις μπορούν να λειτουργήσουν βοηθητικά στην προσαρμογή στα νέα δεδομένα αλλά και στον έλεγχο των προτεινόμενων δράσεων, μέσω καταμέτρησης των αποτελεσμάτων, πριν τη μόνιμη εφαρμογή των παρεμβάσεων. Για την υλοποίηση και των δυο δράσεων επικεφαλής θα πρέπει να είναι ο Δήμος. Η μεθοδολογία υλοποίησης τόσο του δικτύου πεζοδρόμων όσο και ποδηλατοδρόμων ακολουθεί μια ήπια πορεία αξιολόγησης και καταγραφής της υπάρχουσας κατάστασης και προχωρά με ήπιες παρεμβάσεις.

Για την επίτευξη του δεύτερου θεματικού στόχου “Διαχείριση απορριμμάτων” το “Σήμα πράσινης γειτονιάς” και η “Ανακύκλωση και διαχείριση απορριμμάτων από καταστήματα & ξενοδοχεία” ήταν οι δυο δράσεις που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους. Το “Σήμα Πράσινης γειτονιάς” είναι αποτελεί ένα καινοτόμο εγχείρημα που στηρίζεται στην παρακολούθηση διάφορων δεικτών σε επίπεδο γειτονιάς. Για να γίνει αυτό απαιτείται η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οργάνωση μιας λίστας κριτηρίων-προδιαγραφών-στόχων.

Η “Ανακύκλωση και διαχείριση απορριμμάτων από καταστήματα & ξενοδοχεία” ήταν μια δράση που συγκέντρωσε έντονο ενδιαφέρον. Τα βήματα για την επιτυχημένη υλοποίηση αυτής της δράσης είναι η δημιουργία τοπικής ομάδας δράσης για την υλοποίηση του σχεδίου, χαρτογράφηση επιχειρήσεων οικοσυστήματος, έρευνα για την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης στην παραγωγή απορριμμάτων, ανάλυση δεδομένων και συμμετοχικός σχεδιασμός για την κατάρτιση σχεδίου δράσης. Ακολουθεί η υλοποίηση πιλοτικού σχεδίου δράσης μέσα από διάφορες δραστηριότητες το οποίο αξιολογείται, αναπροσαρμόζεται αν χρειάζεται και στη συνέχεια μεταφέρεται και σε άλλες περιοχές.

Πολύ σημαντική κρίνεται η επικοινωνία αυτών των δράσεων και η ενεργός συμμετοχή των πολιτών. Και σε αυτές τις 2 περιπτώσεις ο Δήμος παίζει πολύ σημαντικό συντονιστικό ρόλο.

Για την επίτευξη του τομεακού στόχου “Πράσινοι χώροι” οι δράσεις που προτάθηκαν εστίασαν τόσο στην αξιοποίηση μη χρησιμοποιούμενων αστικών κενών όπως είναι η Παλαιά Λαχαναγορά όσο και σε πιο ήπιες και σημειακές δράσεις όπως είναι οι φυτεύσεις δέντρων. Για την Αξιοποίηση της Παλαιάς Λαχαναγοράς πρέπει αρχικά να στηθεί και να ωριμάσει ένα σχέδιο διακυβέρνησης που θα οργανώσει και θα φέρει κοντά όλους τους ιδιοκτήτες. Στη συνέχεια με τη συνδρομή του Δήμου θα εκτελεστούν οι απαραίτητες μελέτες και θα οργανωθεί διαβούλευση με την γειτονιά για τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα λαμβάνοντας υπόψη όσο το δυνατόν περισσότερες απόψεις γίνεται. Για όλα αυτά βέβαια είναι απαραίτητη η εξεύρεση πόρων και η αποφυγή του εξευγενισμού της γειτονιάς.

Μια άλλη πρωτοβουλία που προτάθηκε ήταν η “Μη φοβού τα δέντρα” ένα κίνημα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των κατοίκων για την αξία που αποκτά η γειτονιά από τα δέντρα (οικονομική και κοινωνική) αλλά και δράσεων μέσα από τις οποίες οι κάτοικοι θα μπορούν να υιοθετούν είτε ένα δέντρο είτε μια δενδροδόχο. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητη η δημιουργία μητρώου δέντρων το οποίο θα διαχειρίζεται ο Δήμος και θα το ενημερώνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Επέκταση αυτής της δράσης θα είναι ο επανασχεδιασμός της σχέσης πεζοδρομίου και δέντρων που προτείνεται να δοθεί περισσότερος χώρος στα δέντρα και στα φυσικά στοιχεία.

Το εργαστήριο ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση από τους συμμετέχοντες των παραπάνω δράσεων και το ραντεβού ανανεώθηκε στο πεδίο δράσης για την επόμενη συνάντηση των εμπλεκόμενων.